Relacja z wykładu "Muzułmańscy Albańczycy w Waffen-SS"

We wtorek, 18 listopada br. w Collegium Humanisticum UMK przy ul. W. Bojarskiego 1 w Sali Rady Wydziału Nauk Historycznych UMK odbył się wykład z cyklu O tym się nie mówi. Gościem Wydziału Nauk Historycznych była  dr Franziska Zaugg, która przygotowała prelekcję Perfekcyjni wojownicy Himmlera? Muzułmańscy Albańczycy w Waffen-SS. Organizatorami spotkania byli Dyrektor Instytutu Historii i Archiwistyki – prof. dr hab. Jacek Wijaczka oraz Koło Naukowe Historii Niemiec, którego opiekunem jest dr Jacek Młynarczyk.

Franziska Zaugg w maju br. brała udział w zorganizowanej przez UMK konferencji Ponadnarodowa `milicja` Himmlera. Lokalna współpraca z oddziałami SS i policji w trakcie II wojny światowej i właśnie wtedy nawiązała współpracę z pracownikami Collegium Humanisticum UMK.  Badania dr Zaugg zostały uznane przez toruńskich historyków za interesujące i niecodzienne ze względu na rejon, w którym zbierała materiały do swojej pracy  – Albania, Kosowo, Macedonia, Słowenia, Serbia i Bośnia i Hercegowina. W lutym br. dr Zaugg obroniła pracę doktorską w Zakładzie Historii Nowożytnej na Uniwersytecie w Bernie. Temat jej rozprawy doktorskiej brzmiał Rekrutacja albańskich muzułmanów w Waffen-SS: 21. Dywizja Górska z Waffen-SS Skanderbega. Francizka Zaugg obecnie jest pracownikiem  Instytutu Zaawansowanych Studiów Humanistycznych i Nauk Społecznych na Uniwersytecie w Bernie. 

Zainteresowania badawcze dr Zaugg koncentrują się na czterech obszarach, z których wiodącym jest  historia Europy Południowo-Wschodniej w kontekście II wojny światowej: Albanii i Kosowa pod panowaniem włoskim i niemieckim. Pozostałymi obszarami badawczymi dr Franziski Zaugg są: muzułmańskie organizacje w Waffen-SS, rozwój Europy Południowo-Wschodniej na początku XXI wieku oraz historia wojny domowej w Hiszpanii. Warto zaznaczyć także, że dr Zaugg oprócz języka niemieckiego posługuje się także angielskim, hiszpańskim, włoskim, francuskim a w stopniu podstawowym także albańskim i serbskim.

Podczas wtorkowego wykładu dr Franziska Zaugg, po krótkim wprowadzeniu dotyczącym historii Albanii, omówiła zagadnienia związane z rekrutacją Albańczyków do Dywizji Hanschar i Skanderbeg oraz ze sposobem postrzegania ich przez niemieckich wojskowych. Obraz albańskich wojowników w oczach Niemców zmieniał się podczas wojny. Do 1943 roku Niemcy uważali Albańczyków za potomków rodów germańskich, czystych rasowo, nie poddanych wpływom słowiańskim, walecznych i nieustraszonych. Uznano, że wojna dla Albańczyków nie jest stanem wyjątkowym, tylko codziennym elementem ich życia, oraz że żyjąc w górach przystosowali się do ciężkich warunków życia. Jednak z czasem Albańczycy zaczęli czuć się wykorzystywani, otrzymywali coraz mniej żywności i broni, aż w końcu po II Lidze Prizreńskiej nie chcieli już walczyć w oddziałach Waffen SS. Ustała rekrutacja. Niemcy uznali, że popełnili błąd ponieważ Albańczycy są niezdyscyplinowani i leniwi.

Ciekawym problemem, który poruszyła dr Zaugg była także kwestia języka, którym Niemcy porozumiewali się z albańskimi żołnierzami. Wiodącym językiem podczas ich rozmów (także językiem w którym odbywało się sześciotygodniowe szkolenie wojskowe) był język serbsko-chorwacki, ponieważ Albańczycy słabo znali język niemiecki, a Niemcy uczyli się tylko podstaw albańskiego.

Wykład dr Franziski Zaugg był bardzo interesujący, poruszał zaskakującą tematykę a wiele przedstawionych faktów było dla nas nowością ,np to że w Waffen SS do 1944 r. było aż ponad sześć tysięcy Albańczyków. 

Relacja z tego wydarzenia sporządzona przez Instytutu Nauk Historycznych i Archiwistyki wraz ze zdjęciami z wykładu dostępna >tutaj<.

Za pomoc oraz dodatkowe materiały serdecznie dziękujemy mrg Alicji Bartnickiej.

-----

autor: Anna Krause